همه چیز در مورد میوه خشک کن های انجمادی

یکی از تنقلات سالم و مغذی که می‌تواند در رژیم غذایی گنجانده شود میوه خشک است. قبل‌ترها برای خشک کردن میوه بیشتر از نور مستقیم آفتاب استفاده می‌کردند. اما امروزه که به سمت آپارتمان‌نشینی حرکت کرده‌ایم و از آن حیاط‌های بزرگ یا دسترسی راحت و خصوصی به پشت‌بام خبری نیست، از دستگاه‌های میوه‌ خشک‌کن برای تهیه میوه خشک استفاده می‌شود. خشک کردن انجمادی همان طور که از نام آن پیداست از فرآیند انجماد برای خشک‌ کردن استفاده می‌کند. برای این که همه چیز در مورد میوه خشک کن های انجمادی یا تصعیدی را بدانیم بهتر است یک دور کل فرایندی که در آن اتفاق میفتد را به زبان ساده بگوییم. 

در این دستگاه‌ها ابتدا ماده منجمد می‌شود و سپس از طریق ایجاد شرایط خاص دما و فشار هوا، رطوبت موجود در ماده به طور مستقیم به بخار تبدیل می‌شود که به این تبدیل مستقیم از جامد به بخار تصعید می‌گویند. از خشک کردن در جهت افزایش مدت زمان نگهداری مواد دارویی و غذایی و حمل و نقل آسان آن‌ها استفاده می‌شود. اگر می‌خواهید با تاریخچه شکل‌گیری این روش، مراحل انجام آن به طور دقیق‌تر، چگونگی کار با این دستگاه و سایر نکات مربوط به آن آشنا شوید؛ در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.

تاریخچه خشک کردن به روش انجمادی

تاریخچه استفاده از این روش برمی‌گردد به جنگ جهانی دوم و حتی پیش از آن که مردمان سرزمین اینکا برای نگهداری سیب‌زمینی به مدت طولانی از آن استفاده می‌کردند. با شروع جنگ جهانی این روش نیز رشد کرد و شهرت یافت؛ زیرا ارتش آمریکا برای کمک به ارتش متفقین خون می‌فرستاد، اما به دلیل سختی حمل و نقل سالم به مقصد  نمی‌رسیدند و فاسد می‌شدند. 

فرایند خشک کردن انجمادی از آن به بعد به عنوان روشی مناسب برای افزایش میزان نگهداری و آسان کردن حمل و نقل بدون نیاز به یخچال به کار گرفته شد. بعدها برای پنی‌سیلین نیز استفاده شد و امروزه در صنایع مختلف کاربرد گسترده‌ای دارد و نه تنها در صنایع، بلکه در دستگاه‌های خشک کن خانگی نیز این روش بهره‌مند شده‌ایم. در ادامه مفصل توضیح خواهیم داد که دستگاه میوه خشک کن انجمادی چیست و چه مراحلی دارد.

مراحل خشک کردن به روش انجمادی

خشک کردن انجمادی در این دستگاه‌ها در سه مرحله صورت می‌گیرد که یک مرحله انجماد است و دو مرحله هم خشک کردن و گرفتن رطوبت. توضیحات بیشتر و دقیق‌تر مراحل به شرح زیر است:

• انجماد اولیه که فقط برخی به گذراندن این مرحله نیاز دارند و بعضی دیگر ندارند.
• خشک کردن ابتدایی یا تصعید در خلا انجام می‌شود.  در حین این روش یخی که در مرحله قبل تشکیل شده بود، از سطح خارجی مواد خارج شده و تبخیر می‌شود. در خشک‌کن‌های میوه این مرحله داخل سینی یا داخل اتاقک خشک‌کننده انجام می‌شود.
• خشک کردن ثانویه که در حین آن رطوبت باقی‌مانده هم تبخیر می‌شود و معمولا این مرحله زمان طولانی‌تری نسبت به مرحله قبل دارد تا تبخیر نهایی انجام شود. رطوبت باقی‌مانده در محصول چیزی حدود 2 درصد خواهد بود.

پس همان‌طور که توضیح دادیم خشک کردن به روش انجمادی در حالت کلی سه مرحله دارد. برای بعضی از مواد در صنعت مانند پودر فلزات گذراندن مرحله اول ضرورتی ندارد. در ادامه با نحوه کار کردن این دستگاه‌ها آشنا خواهیم شد.

چگونگی کار کردن با دستگاه میوه خشک کن تصعیدی

کار کردن با خشک‌کن‌های خانگی ساده است و پیچیدگی خاصی ندارد تا استفاده‌کنندگان آن بتوانند به راحتی از مزایای داشتن این دستگاه بهره‌مند شوند. ابتدا مواد غذایی که می‌خواهید آن‌ها را خشک کنید از قبل انتخاب و سپس آن‌ها را تمیز کنید. سپس هرطور که می‌خواهید آن‌ها را برش بزنید و روی سینی یا ورق دستگاه خشک‌کن خانگی خود بچینید. سینی را داخل دستگاه قرار دهید و دکمه شروع را بزنید.

درون دستگاه مراحل زیر رخ می‌دهند:

1. مرحله انجماد: قسمت فریزر یا منجمدکننده، مواد غذایی را به دمایی بین 30- تا 50- درجه فارنهایت می‌برد.
2. پمپ وکیوم: پس از اینکه مواد غذایی به طور کامل یخ زدند، پمپ وکیوم به طور خودکار شروع به کار می‌کند. این مرحله باعث می‌شود هوای درون آن با استفاده از پمپ خلا یا وکیوم خارج شود و در اطراف مواد مد نظر خلا ایجاد شود.
3. تصعید یا خشک کردن: در نهایت، در حالی که مواد غذایی هنوز منجمد و یخ‌زده هستند، سینی‌ها شروع به گرم شدن می‌کنند و از این طریق فرایند تصعید یا تبدیل مستقیم رطوبت از جامد به بخار اتفاق میفتد. در این مرحله آب موجود در غذا کامل خارج می‌شود و شکل و طعم آن با همان طراوت و تازگی حفظ می‌شود. 

در مرحله سوم بخش جدا کردن آب به وسیله تله بخار انجام می‌شود که بین اتاقک خشک‌کن و پمپ خلا قرار دارد و گران‌ترین بخش از کل فرایند خشک کردن به روش انجمادی است. تله بخار دارای سطوحی سرد است که رطوبت بخارشده روی آن قرار می‌گیرد و دوباره تقطیر می‌شود.

البته شما می‌توانید به راحتی از دستگاه خشک‌کن خانگی استفاده کنید و نیازی به دانستن این موارد ندارید مگر آنکه خواسته باشید همه چیز در مورد میوه خشک کن انجمادی را یاد بگیرید. ما نیز برای آشنایی بیشتر شما با فرایندی که اتفاق میفتد نحوه کار کردن میوه‌خشک‌کن خانگی را توضیح دادیم.

مدت زمان لازم برای خشک کردن با میوه خشک کن های انجمادی

معمولا بین 20 الی 40 ساعت زمان نیاز است تا محصولات خشک شوند. البته به نوع ماده‌ای که می‌خواهید خشک کنید هم بستگی دارد. خشک کردن مواد غذایی‌ای که بافت متراکم و قند زیاد دارند بیشتر طول می‌کشد. به‌عنوان مثال خشک کردن آناناس تازه ممکن است بیشتر از 45 ساعت طول بکشد. با این وجود، گذاشتن مواد غذایی در سینی و فریز کردن آن‌ها می‌تواند چندین ساعت زمان لازم برای خشک شدن را کاهش دهد. 

فردی در حال جاگذاری سینی حاوی برش‌های توت‌فرنگی درون دستگاه میوه خشک کن انجمادی

ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که دستگاه‌های خشک‌کن انجمادی معمولا حسگرهایی برای شناسایی رطوبت در خود دارند و می‌توانند خشک شدن کامل مواد را تشخیص دهند و این را به شما اعلام کنند.

مزایای استفاده از میوه خشک کن های انجمادی

برای توضیح دادن همه چیز در مورد میوه خشک کن های انجمادی لازم است مزایای آن را هم بخوانید. استفاده از خشک‌کن انجمادی در مقایسه با سایر خشک‌کن‌ها باعث می‌شود مواد مد نظر اکسید نشوند. همچنین ترکیبات جدید و ناخواسته‌ای ایجاد نشود. در نتیجه چسبندگی مواد و توده‌ای شدن آن‌ها کمتر اتفاق بیفتد و اندازه ذرات یکنواخت‌تر از آب دربیاید. 

همچنین کاهش حداکثری میزان آب منجر می‌شود به اینکه از فعالیت آنزیم‌های تخریب‌کننده و ارگانیسم‌های کوچکی که موجب فاسد شدن مواد غذایی می‌شوند جلوگیری شود و به همین دلیل مدت زمان نگهداری محصولات افزایش می‌یابد. در این روش تخریب ویتامین‌ها و پروتئین‌ها در کمترین حالت خود قرار دارد و ارزش غذایی ماده غذایی حفظ می‌شود.

از دیگر مواردی که می‌توان به عنوان مزیت از آن یاد کرد، طراوت بیشتری محصولات تولیدشده است. خشک کردن میوه و سبزی با این روش طعم و تازگی آن‌ها را بیشتر حفظ می‌کند. بنابراین، کسانی که کارشان تولید میوه خشک است و از این طریق کسب درآمد می‌کنند می‌توانند محصولات باکیفیت‌تری تولید کنند. در نتیجه می‌توانند آن‌ها را با قیمت بالاتری به بازار عرضه کنند و این امر باعث افزایش سودآوری می‌شود.

کلام آخر

در این مقاله از تاریخچه شکل‌گیری خشک کردن به شیوه انجمادی که از سال‌ها پیش در امپراتوری اینکا شروع شده بود صحبت کردیم. همچنین گفتیم که این یخچال‌ها  با جنگ جهانی دوم گسترش یافتند. سپس از مراحل خشک شدن و چگونگی کار کردن این دستگاه نیز سخن گفتیم. همچنین فهمیدیم سه مرحله شامل انجماد، پمپ خلا و تصعید دارد و جزئیات دقیق‌تری نیز درباره هر مرحله توضیح دادیم. همچنین متوجه شدیم که مدت زمان لازم برای خشک شدن هم بسته به نوع ماده غذایی دارد.

در ادامه درباره مزایای استفاده از میوه خشک کن های انجمادی نیز توضیحاتی خواندیم و متوجه شدیم که چقدر می‌تواند میوه‌های خشک بادوام، باکیفیت و خوش‌طعمی تولید کند و برای تولید انبوه و کسب درآمد مناسب و سودآور باشد. امیدواریم به قدر نیاز با همه چیز در مورد میوه خشک کن های انجمادی آشنا شده باشید.